drs R.J. Gerritsen, specialist Interne geneeskunde, lid Collegium Cardiologicum
Bloedarmoede, ook wel anemie genoemd, is een aandoening die voor eigenaren van een hond of kat moeilijk is te herkennen. Welke hondeneigenaar controleert nu met regelmaat de binnenkant van de lip van z’n hond? Welke kattenbezitter kijkt iedere dag naar de tongkleur van z’n kat? De lip en tong horen rose te zijn. Niet licht rose of donker rose: nee, rose. Overigens treden kleurveranderingen niet snel op; er moet al een aanzienlijke daling van het aantal rode bloedcellen zijn, voordat de kleur van rose naar licht rose omslaat.
Bloedarmoede betekent dat er minder rode bloedcellen dan normaal in het bloed circuleren. Het percentage rode bloedcellen ligt bij de hond gemiddeld rond de 42% en bij de kat rond de 30%. Als het aantal rode bloedcellen daalt van bijvoorbeeld 42% naar 30% bij een hond, compenseren die 30% rode bloedcellen het verlies van de andere 12% door veranderingen in de bindingscapaciteit van de rode bloedkleurstof, die zorgdraagt voor het zuurstof transport. Vandaar dat zo’n hond dan ook niet de 'klassieke' symptomen van bloedarmoede vertoont, zoals snel hijgen bij inspanning, een verminderd uithoudingsvermogen, slomer zijn dan anders of - bij ernstige vormen van bloedarmoede die ook snel ontstaan: een snelle oppervlakkige ademhaling en een bonzende hartslag.
Ook hier geldt dat het van belang is om via nader onderzoek de oorzaak zo precies mogelijk te duiden: pas dan is aan de eigenaar duidelijk te maken welke therapeutische mogelijkheden er zijn en of genezing mogelijk is. Het geven een bloedtransfusie - in meer dan één opzicht 'kostbare' therapie - heeft in bepaalde gevallen immers geen enkele zin. Dus: heeft de eigenaar wel eens bloed bij de ontlasting of urine gezien; was de ontlasting wel eens zeer donker tot zwart, is wat bloedbijmenging gezien in braaksel? Is de urine misschien kortgeleden donkergeel van kleur geweest. Is de patiënt pas geleden nog in het buitenland geweest of komt deze er zelfs vandaan? (Dat laatste komt steeds vaker voor en maakt in het geval dat er bloedarmoede bestaat de kans op de aanwezigheid van een (sub)tropische ziekte meer waarschijnlijk.) Welk beeld komt naar voren uit het nader onderzoek? Wat heeft het bloedonderzoek uitgewezen, hoe luidt de uitslag van een eventueel beenmergbiopt en hoe moet dit alles geïnterpreteerd worden?
Bij een levensbedreigende situatie (acute of zeer ernstige bloedarmoede, gepaard gaand met een pompende ademhaling, snelle bonzende hartslag en een zeer bleke tong, bijvoorbeeld door een acute vergiftiging met rattengif), kan een bloedtransfusie levensreddend zijn. Niet omdat het probleem daarmee verholpen is, wel omdat je tijd 'maakt' om een diagnose te stellen en de juiste behandeling zijn werk te laten doen. De Kompaan maakt gebruik van gezonde, getypeerde bloeddonoren (honden en katten), die regelmatig bloed geven, dat we voor onze bloedbank in huis verwerken tot - deels langer houdbare - bloedprodukten (o.a. geconcentreerde rode bloedcel oplossingen (‘packed cells’) en diepgevroren vers bloedplasma met daarin nog actieve stollingsfactoren).
We hebben ruim 15 jaar ervaring met de succesvolle behandeling van dieren met bloedarmoede. Dat succes vloeit voort uit het hardnekkig vasthouden aan de insteek: wat is de oorzaak van de bloedarmoede en hoe zinvol is het om een bloedtransfusie te geven bij deze specifieke patiënt? Wanneer begin je er wel, maar ook: wanneer begin je er niet aan!
Lees al onze referenties