drs Valérie ter Braake, tandheelkundig dierenarts
Veel gebitsaandoeningen kunnen op eenvoudige wijze behandeld of zelfs voorkomen worden, als de diagnose in een vroeg stadium gesteld wordt. Een zesjarige boxer wordt aangeboden voor de behandeling van uitgebreide gingivahyperplasie. Bij bekinspectie blijkt Lex een onvolledig gebit te hebben. De elementen 305 en 405 zijn niet aanwezig. Nemen we aan dat ze er niet zijn? Hoe zit het ook al weer?
We kunnen het onszelf en onze clientèle niet vaak genoeg voorhouden: ook bij huisdieren is vroege diagnostiek van ontbrekende elementen erg belangrijk. Het is aan te bevelen op de leeftijd van ca 7 tot 8 maanden, direct na de tandwisseling, een bekinspectie in te lassen. Dan is vaak al vrij goed aan te geven waar in de toekomst problemen zullen ontstaan. Nader röntgenologisch onderzoek kan verdere verduidelijking brengen. Is er werkelijk sprake van een congenitale afwezigheid van het element (hypodontie), of is het element niet doorgebroken maar ligt het wel in de alveole verscholen?
Als één of meer elementen echt ontbreken, is sprake van een erfelijke afwijking. Dit kan gevolgen hebben voor toekomstige fokbeslissingen. Als een element in aanleg wel aanwezig is, maar niet 'normaal doorbreekt', kan dit verschillende oorzaken hebben. Doorgaans wordt het doorbreken verhinderd door een brug van overliggend weefsel. Zo'n brug kan bestaan uit bot, gingiva (tandvlees) of zelfs uit een ander gebitselement, dat in de weg zit. Dat laatste zien we nogal eens bij brachycephale rassen ten gevolge van crowding, te weinig plek in de bek voor het normaal doorbreken van alle elementen.
 |
|
afb. 1 Zichtbaar: afwezigheid van de | afb. 2 Voorzichtig blootleggen van kronen, |
Vaak wordt een tandwisseling belemmerd door een brug van gingiva: een operculum. Wordt dit probleem direct na de tandwisseling op jonge leeftijd gediagnosticeerd, dan is een zgn. operculumectomie mogelijk. De kroon van het element wordt hierbij blootgelegd. Deze ingreep heeft alleen kans van slagen, als ze op jonge leeftijd wordt uitgevoerd. Indien (met 8 tot 14 maanden) de apex van het element eenmaal gesloten is, zal een passief doorbreken niet meer gebeuren. Als het te laat is voor het blootleggen van het niet doorgebroken element, zal dit chirurgisch geëxtraheerd moeten worden. Het risico bestaat immers dat zich een odontogene folliculaire cyste vormt, rond dit element.
Dergelijke cysten zijn destructief van aard, maar gezien hun trage groei blijven ze lang symptoomloos. De meeste odontogene cysten komen voor in de mandibulaire premolaarstreek ten gevolge van niet doorgebroken P1. Ze ontstaan uit de epitheelresten van de ameloblasten (glazuurvormende cellen) die de kroon omlijnen tijdens de odontogenese (tandontwikkeling). Deze cystes zullen afbraak veroorzaken van het alveolair bot, wat weer kan leiden tot een pathologische fractuur. Incidenteel zijn zelfs gevallen beschreven, waarbij dit proces leidde tot de vorming van een maligne tumor.
Terug naar Lex, bij wie intra-orale röntgenopnames van de mandibula werden gemaakt. De foto's toonden beiderzijds een cyste, met zowel links als rechts een niet doorgebroken P1.
 | Er werd een chirurgische extractie uitgevoerd van de niet doorgebroken elementen. Het is zeer belangrijk om hierbij ook de cystewand geheel weg te nemen; laat je dit na, dan is het zeer waarschijnlijk dat de cyste niet zal verdwijnen. Bij aanpalende elementen kan sprake zijn van apicale problemen; controle door middel van röntgenonderzoek is aan te bevelen. Zo nodig zullen ook deze tanden en/of kiezen getrokken moeten worden. |
Vanwege het destructieve karakter van de cyste, is grote omzichtigheid nodig; er moet voorzichtig gehandeld worden, met aangepast en scherp extractiemateriaal, aangezien het risico voor een pathologische fractuur tijdens extractie groter is. Na de ingreep zal de flap met monocryl 5/0 gehecht worden. Aan te raden is om deze patiënten röntgenologisch te vervolgen.
Naar de nieuwsbrief
Een afspraak maken in Ommen
Een afspraak maken in Emmeloord
Lees al onze referenties
