Onder normale omstandigheden stroomt bloed per hartslag als een soort pakketje in één richting : door en uit het hart. Een hartruis ontstaat als er wervelingen in één van deze fases in de bloedstroom ontstaan, of als het bloed tijdens de hartactie een andere dan de normale richting uitgaat. We onderkennen 6 gradaties in hartruisen. Graad 1 tot en met 5 zijn alleen via een stethoscoop te beluisteren. Een hartruis graad 6 is ook zonder stethoscoop hoorbaar.
Uw dierenarts is erin getraind een hartruis te beoordelen op de sterkte ervan, maar hij of zij kijkt ook naar andere aspecten. Gaat het bijvoorbeeld om een systolische ruis, dat wil zeggen een hartruis die optreedt in de slagfase? Of treedt de hartruis juist op in de ontspanningsfase - we noemen het dan een diastolische hartruis. Of is sprake van een combinatie van beide: dan wordt een continue hartruis gehoord. Ook waar de ruis gehoord wordt, is van belang. Er zijn vele oorzaken voor het ontstaan van een hartruis en variëren in ernst van onschuldig tot ernstig.
Bij kittens en puppies wordt rondom de eerste enting het hart afgeluisterd. Hierbij wordt nogal eens een licht hartruisje gehoord, de zogenaamde puppy – of kittenruis. In veel gevallen komt dit doordat het aantal rode bloedcellen nog zodanig laag is, dat daardoor het bloed sneller gaat wervelen of ruisen (Szatmari 2016).
De meest voorkomende aangeboren hartprobleem bij de kat is een ventrikelseptumdefect of VSD.
De meest voorkomende aangeboren hartproblemen die bij de hond voor een hartruis kunnen zorgen zijn: